Wiek XIV i XV - Tyniec.eu

Reklamy
Szukaj
Idź do spisu treści

Menu główne:

Wiek XIV i XV

  Gdy w 1327 roku książę oświęcimski Jan I Scholastyk złożył hołd lenny władcy czeskiemu, a następnie w 1356 roku król Kazimierz Wielki zrzekł się praw do Śląska na rzecz króla czeskiego to pobliska rzeka Skawinka stała się granicą międzypaństwową. Sytuacja była o tyle niekorzystna dla Tyńca, że w tym okresie stosunki miedzy Królestwem Polskim i Czeskim nie były przyjazne, a wręcz często wrogie. W tych okolicznościach Tyniec pełnił funkcję ważnej strażnicy nadgranicznej na przedpolu Krakowa, którego zadaniem była obrona drogi od strony Śląska i Czech.
Posiadłości ziemskie w Tyńcu wchodziły w skład klucza tynieckiego, który pozostawał pod bezpośrednim zarządem urzędnika opactwa zwanego starostą. Na początku XV wieku we wschodniej części wsi został założony przez Benedyktynów folwark.

Według relacji wybitnego kronikarza Jana Długosza z lat 1470 - 1480, Tyniec był osadą znacznej wielkości. Długosz zwracał uwagę na doskonale umocnione wzgórze klasztorne, na dobrze zagospodarowany i prowadzony miejscowy folwark. Obejmował on 2 łany kmiece czyli około 50 ha. Znajdowały się tu spichlerze, sady owocowe, ogrody warzywne, winnice, stawy rybne oraz znaczny obszar lasu. Wymieniany był także browar, młyn nad Skawinką, dwie karczmy oraz pasieka.
Według szacunkowych obliczeń w 2. połowie XV wieku wieś mogła liczyć około 300 mieszkańców.
Okręg tynieckiej parafii pod wezwaniem Św. Andrzeja obejmował obok Tyńca pobliskie miejscowości: Bodzów, Kostrze, Piekary, Racznę, Skotniki, Ściejowice. W XVI wieku w skład parafii wchodziły także Jeziorzany.

Na przestrzeni wieków osada tyniecka rozwijała się w dwóch ośrodkach zabudowy. Jedna część wsi była skupiona wokół opactwa, tworzyły ją przede wszystkim przyklasztorne zabudowania gospodarcze. Drugi ośrodek zaś tworzyły zabudowania wiejskie wzdłuż starej drogi z Krakowa do Oświęcimia oraz wzdłuż traktu skawińskiego (dzisiejsza ul. Bogucianka). Tyniec był pierwotnie osadą wielodworczną, której struktura miała zapewne charakter ulicówki. Z czasem przekształciła się w zwarty układ zabudowy o charakterze widlicowo - wielodrożnym, a następnie w wieś o złożonym narysie wielodrożnym.

W 2. połowie XV wieku na wskutek wykupienia w 1457 roku przez króla Kazimierza Jagiellończyka księstwa oświęcimskiego, a następnie w 1494 roku księstwa zatorskiego przez króla Jana Olbrachta, granica państwa ponownie oddaliła się od Tyńca. Znaczenie drogi z Tyńca do Piekar oraz przewozu wiślanego zmalało do rzędu połączeń lokalnych i gospodarczych. Przewoźnik tyniecki, utrzymujący swe niewielkie przedsiębiorstwo, świadczył usługi głównie ludności miejscowej, za które pobierał niewygórowane opłaty, z których rozliczał się z opactwem corocznie na uroczystość Św. Piotra.
W 1504 roku starosta oświęcimski Jan Jordan z Zakliczyna otrzymał od króla zezwolenie na budowę mostu na Wiśle w Tyńcu, jednak do realizacji wspomnianej inwestycji nie doszło.

 
 
Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego