Wieś tyniecka w XIX w. - Tyniec.eu

Reklamy
Szukaj
Idź do spisu treści

Menu główne:

Wieś tyniecka w XIX w.

<<<
    W XIX wieku Tyniec należał do dużych pod względem powierzchni oraz liczby mieszkańców, ale ubogich wsi galicyjskich. Dalej funkcjonowała przeprawa wiślana. Do przewozu ludzi używano łodzi, zaś do transportu furmanek promów. Największy ruch na przeprawie tynieckiej był w niedziele i święta, gdy mieszkańcy Piekar udawali się do kościoła w Tyńcu, i w czwartki, gdy gospodarze z pobliskich wiosek na lewym brzegu Wisły zmierzali z bydłem oraz towarami na targ do Skawiny.

Obok pracy na roli zajęciem mieszkańców Tyńca było także flisactwo oraz dziewiarstwo. Flisacy tynieccy najczęściej spławiali rzeką Wisłą węgiel kamienny, zboże, materiały budowlane w tym drzewo. Jako środków transportu używali galarów, tratew oraz kryp. Flisactwo w tych okolicach utrzymywało się jeszcze do końca XIX wieku, gdy nastąpił rozwój transportu kolejowego.

Spośród miejscowych wyrobów dziewiarskich najsłynniejsze były magierki tynieckie, czyli okrągłe czapki wykonane z białej wełny ozdobione drobnym deseniem na denku i otoku. Stanowiły one powszechne nakrycie głowy włościan na obszarze Małopolski i Podkarpacia, jeszcze na początku XX wieku. Tradycje wyrobu artykułów dziewiarskich w Tyńcu były kontynuowane do czasów nam współczesnych.

Ówczesna drewniana zabudowa wiejska Tyńca nie odbiegała zasadniczo od wizerunku wsi charakterystycznego dla ziemi krakowskiej. Wznoszono na tym obszarze zagrody wielobudynkowe luźne oraz zagrody jednobudynkowe. Budowano domostwa głównie o konstrukcji zrębowej lub zrębowo – słupowej. Większość dawnych chat tynieckich posiadało wiele cech wspólnych, wznoszono je według tradycyjnego schematu dwutraktowej lub półtoratraktowej, szerokofrontowej chałupy symetrycznej. Pośrodku chałupy biegła sień, a po obu stronach rozmieszczone były izby, komora oraz stajnia. Do każdego z tych pomieszczeń wiodły oddzielne drzwi z sieni.

Elementem wyróżniającym zabudowę Tyńca spośród sąsiednich wsi była kolorystyka chat. Na terenie powiatu krakowskiego malowano chałupy na kolor jasnoniebieski, natomiast w Tyńcu w kolorowe pasy.

W latach 1867 - 1896 wieś należała administracyjnie do powiatu wielickiego, następnie do 1923 roku do powiatu podgórskiego. W 2. połowie XIX wieku w Tyńcu funkcjonował Cesarsko - Królewski Kameralny Urząd Gospodarczy. W 1870 roku wieś liczyła 1 210 mieszkańców i około 215 domów. Obszar ziemski należał do Funduszu Religijnego, liczył 819 morgów, w tym 308 lasów, 267 pastwisk, 162 gruntów rolnych oraz 82 łąk i ogrodów. Gromada posiadała 883 morgów, z czego 592 przypadało na grunty rolne, 250 na łąki i ogrody, 38 pastwiska, 3 lasy.

W 1902 roku w wyniku starań biskupa krakowskiego Jana Puzyny dobra Funduszu Religijnego zostały przekazane w użytkowanie biskupstwu krakowskiemu. Biskup Puzyna oraz jego następca zniósł dzierżawy folwarczne, ziemię rozparcelował i wydzierżawił gospodarzom.
                                                                                                                                           czytaj dalej...

 
 
Wróć do spisu treści | Wróć do menu głównego